Елімізде шығармашылықтың орталығы тек Алматыда шоғырланған деген стереотиптік пікірге қарама-қайшы сіздерге Шымкенттегі өнер кеңістігі KIIZ Space туралы айтпақпыз. 

KIIZ Space өнер кеңістігі Шымкентте төрт бағыт бойынша мәдениет пен шығармашылықты дамытумен айналысады: кино, поэзия, музыка және өнер. Арт-кеңістік 2023 жылдың ақпан айынан бері жұмыс істеп келеді. Қазірдің өзінде бұл жер бүкіл Қазақстан бойынша танылып, Шымкенттегі шығармашылық қауымның басын қосқан мекенге айналып жатыр.

KIIZ Space мәдени мұрасы қандай екенін негізін қалаушы және директоры айтып бермек.

Авторы Жәңгір Жәңгілдин

 

Шыңғыс Рысқұлов, KIIZ Space негізін қалаушы

Арт-кеңістік құру мотивациясы туралы

KIIZ — бұл эксперимент. 2020 жылдан 2022 жылға дейін бұл кеңістік фотостудия болған. Ол кезде біздің қалада әдеби кештер, фильмдер көрсетілетін, нетворкинг үшін шығармашылық орта және орын жоқ еді. Сол себепті біз жастар үшін осындай орта жасағымыз келді. Егер біз мұны жасап, ашпасақ, ешкім жасамайтынын түсіндік. Фотостудияны жауып, өнер кеңістігін ашуды жөн көрдік.

Менің басты ұстанымым: бір істі бастасаң, соңына дейін аяқтау. Жүз пайызға жақсы жасау. Қателік кетсе де, оны сапалы орындау үшін қайтадан басынан бастау. Бұл KIIZ принципі.

Қиындықтар туралы

KIIZ коммерциялық емес жоба болғандықтан, басты мәселе қаржының жетіспеушілігі болды. Бірақ біз соңына дейін күресіп келеміз. Біздің күресіміз — барлық қиындықтарға табандылықпен төтеп беріп, тұғырымызды берік ұстауымыз болды. Соның арқасында жұмысымызды байқап, шығармашылық саланың адамдары тартылып, көмекке келді.

Біз студия ретінде жұмысымызды жалғастырдық, сонымен қатар өнер кеңістігінің жұмысын бастады. Ресми немесе техникалық ашылу жасамадық, өзімізге аса назар аударғымыз келмеді.

KIIZ Space жетістіктері туралы

Жоба эксперименттік болғандықтан, біз әрқашан өз іс-әрекетімізге көңіліміз толмайды. Және ол қалыпты дүние деп ойлаймын. Сондықтан, қазір KIIZ керемет жоба емес, бірақ бұл үлкен процесс. Сонымен қатар мен Шымкентте жаңа заманауи өнер мектебі – Syzgan Center ашумен айналысып жүрмін. Өз парақшамда краудфандинг аштым және күзге дейін ашылу үшін белсенді түрде қаражат жинап жатырмын.

 

 

Мұзаффар Сәлметов, KIIZ Space директоры

Поэзия туралы

Шымкенттегі поэзияның дамуына Аман Рахметов (қазақстандық ақын, жазушы мақала жарияланған уақытта KIIZ Space-те жұмыс істемейді – ред.) жетекшілік етеді. Поэзия кештерін өткізіп, түрлі шараларға келген қонақтарды қарсы алады. Мысалы, бір ақын келіп, кітаптың тұсаукесерін өткізгісі келсе, ол Аманмен келісуі керек. Ал Аманның өзі айына екі-үш рет поэзия кештерін өткізіп, жас ақындарға өнер көрсетуге, өлеңдерін оқуға, тілдесуге мүмкіндік береді. 

Кино туралы

Мен әдетте ерекше киносеанстар өткіземін, оған арнайы қонақтар фильмдер бойынша материалдар дайындайды. Мәселен, жазушылар туралы шығармалардың көрсетілімін ұйымдастырып, бірден екі саланы: поэзия мен кино байланыстырғанымыз бар. Онда Аманның сарапшы болып, жазушылар туралы үш фильм көрсетті. Көрсетілім алдында шағын презентация, ал кейін материал бойынша пікірталас өтті.

Сол сияқты бізге де режиссерлер мен актерлер келеді. Көрермендермен әңгімелесу үшін олармен ашық кештер өткіземіз. Жастар тәжірибелі режиссермен кездескісі келсе, онда біз сол кісімен шеберлік сабақтарын ұйымдастырамыз. Өздерінің шұғылданатын істеріне қарамастан адамдар бір-бірімен әңгімелесу, танысып кездесу үшін келеді.

 

 

Өнер туралы

Өнерді дамыту аясында біз көрмелерді жоғары деңгейде өткіземіз. Біз әлемдік суретші Саид Атабековпен жұмыс істейміз. Оның АҚШ пен Еуропада көрмесі болған, картиналары орташа есеппен 6 000 еуро тұрады. Сондықтан біз қазір әлсіз немесе коммерциялық өнерді қарастыра алмаймыз. Осыған байланысты дамудың жоғары деңгейде жүріп жатқаны сонша, кейде бұл процесті тежейді. Енді біз өнер адамдарымен ашық кештер өткізуді жоспарға алдық, ол жерде көрермендермен: өнерпаздармен не болашақ жасампаздармен тіл табысуға мүмкіндік туады.

Қыркүйек айында Алматыдан Гүзел Зәкір деген суретшіні алып келуді жоспарлап отырмыз. Ол әлі Қазақстанда көрме қойған жоқ және алғаш рет бізде өткізеді. Біздің мақсаттарымыздың бірі — картиналар сатылуы үшін көрерменді қызықтыру және мұның бәрін дәстүрге айналдыру. Суретшілердің көркемдік өнерін көпшілік қауымға танытқымыз келеді.

 

 

Музыка туралы

Біз акустикалық іс-шараларға және жас орындаушыларға қатысты өнер көрсетулерді өткіземіз. Мәселен, 24 қыркүйекте біздің арт-кеңістікте композитор Гүлмира Есенбаева пианинода музыкалық кеш өткізеді.

Ең бастысы, біздің кеңістіктегі музыка авторлық және акустикалық болуы керек. Рок-концерттерді өткізу біздің концепциямызға және орналасқан жерге байланысты келмейді, айта кетсек, KIIZ тұрғын үйде орналасқан.

Қазір әртістердің өздері кештердің қонағы болуды сұрайды, біз олардың арасынан таңдаймыз. Ұнағандармен өзара әрекеттесудің екі нұсқасы бар: кеңістікті жалға беру немесе концепциямызға сәйкес болса, бірлесіп іс-шара ұйымдастыру.

 

 

Перспективалар мен жоспарлар туралы

Қазір мен KIIZ өзін-өзі қамтамасыз ете алуы үшін белсенді жұмыс істеп жүрмін. Бізге қаржылық база қажет, себебі әзірге команда тек еріктілерден тұрады. Қонақтарды қонақүйлерге орналастыру үшін де қаражат қажет. Оның үстіне, алда кітапхана ашқымыз келеді.

Сосын Шымкентте журналистиканы дамытуды жоспарлап отырмыз, өйткені бұл жерде маңызды нәрселер елеусіз, назарсыз қалады. Ешкім урбанизм, әйелдер мен азаматтық құқықтар туралы айтпайды. Жоғарыда айтылғандар шығармашылықпен тікелей байланысты болмаса да, бұлардың бәрі жалпы қала мәдениетіне әсер етеді. Маңызды тақырыптар туралы ашық айта білу өзгерістерге әкеледі. Маған бұл бағытта қызығушылық танытқан адамдар келеді. Екі адам жазуға ниет білдірген, ал бір қыз сұхбат алып, материал түсіргісі келеді. Біздің кеңістіктің негіз бар: біз түсіре аламыз, қалай жазу керектігін де білеміз, техникалық аспектілерді түсінеміз. 

Түсіруді де жоспарлап отырмыз, Саид Атабектің (Шымкент қаласының суретшісі – ред.) жүріп өткен жолы туралы материал жасағымыз келеді.

Біз осындай адамдарды батыл, көпке танымал етіп шығарғымыз келеді. Қазіргілердің арасынан өнертанушы, суретшілер, жазушылар, лекторлар немесе кәсіби қызмет өкілдерін көрмедім. Мұндай адамдар танымал және ерекше құрметке лайық болулары керек. Бұл да әлдебір өзгеріске алып келетініне сенеміз.